Είναι η φλεγμονή του ήπατος, που προκαλείται από μία ποικιλία ιογενών και μη ιογενών παραγόντων. Μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας, τα οποία ενδέχεται να καταστούν απειλητικά για την ζωή.
Υπάρχουν πέντε κύριοι τύποι ηπατίτιδας: A, B, C, D και E. Παρότι όλοι οι τύποι μπορούν να προκαλέσουν ηπατίτιδα, διαφέρουν σημαντικά ως προς την βαρύτητα της νόσου, τη γεωγραφική κατανομή και τις μεθόδους πρόληψης και αντιμετώπισης.
Συγκεκριμένα, οι τύποι ηπατίτιδας Β και C οδηγούν σε χρόνια νόσο σε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπων παγκοσμίως, και συνδυαστικά συνιστούν την πιο συχνή αιτία κίρρωσης του ήπατος, καρκίνου του ήπατος και θνησιμότητας από ιογενή ηπατίτιδα.
Είναι σαφές, πως η ηπατίτιδα αποτελεί ένα μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο. Αξίζει να σημειωθεί πως στην Ελλάδα, ο επιπολασμός της ηπατίτιδας Β εκτιμάται πως είναι 2,5-3% του πληθυσμού και της ηπατίτιδας C 1,5-2% του πληθυσμού.
Ηπατίτιδα Β
Η ηπατίτιδα Β αποτελεί μία από τις σοβαρότερες λοιμώξεις του ήπατος και οφείλεται στον ιό της ηπατίτιδας Β (HBV). Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ηπατίτιδα Β είναι χρόνια (διάρκεια άνω των 6 μηνών). Η χρόνια ηπατίτιδα Β αυξάνει τον κίνδυνο για την ανάπτυξη ανεπάρκειας ήπατος, καρκίνου του ήπατος ή κίρρωσης του ήπατος, μία κατάσταση, η οποία μπορεί να προκαλέσει σοβαρή και μη αναστρέψιμη βλάβη στο όργανο. Η ηπατίτιδα Β μπορεί να προληφθεί με τον εμβολιασμό, ωστόσο αυτός δεν είναι αποτελεσματικός εάν κάποιος έχει νοσήσει.
Η οξεία ηπατίτιδα Β διαρκεί λιγότερο από 6 μήνες. Το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου που νοσεί μπορεί να αντιμετωπίσει την λοίμωξη και η υγεία να αποκατασταθεί, ακόμη και πλήρως. Οι περισσότεροι ενήλικες που μολύνονται με τον ιό HBV, τελικά εμφανίζουν χρόνια ηπατική νόσο. Η χρόνια ηπατίτιδα Β διαρκεί περισσότερο από 6 μήνες και έτσι το ανοσοποιητικό σύστημα δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την λοίμωξη. Μπορεί να ακολουθεί το άτομο σε όλη την διάρκεια της ζωής του και να οδηγήσει σε σοβαρές ηπατικές παθήσεις, όπως κίρρωση του ήπατος ή καρκίνος του ήπατος.
Συμπτώματα
Τα σημεία και τα συμπτώματα της ηπατίτιδας Β κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά. Συνήθως εμφανίζονται περίπου 1-4 μήνες μετά την αρχική μόλυνση από τον ιό, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις είναι εμφανή εντός 2 εβδομάδων μετά την μόλυνση. Ορισμένοι ασθενείς (συνήθως παιδιά νεαρής ηλικίας) μπορεί σε σπάνιες περιπτώσεις να μην εμφανίσουν καθόλου συμπτώματα.
Τα συμπτώματα της ηπατίτιδας Β μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Κοιλιακό πόνο
- Σκουρόχρωμα ούρα
- Πυρετό
- Αρθραλγία
- Ανορεξία
- Ναυτία και έμετο
- Αδυναμία και κόπωση/κακουχία
- Κιτρίνισμα του δέρματος και του σκληρού χιτώνα των οφθαλμών (λευκό τμήμα)
Πότε πρέπει να επισκεφθώ τον γαστρεντερολόγο
Εάν κανείς γνωρίζει πως εκτέθηκε στον ιό της ηπατίτιδας Β, πρέπει να επικοινωνήσει άμεσα με τον ιατρό. Η προληπτική θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να ελαττώσει τον κίνδυνο λοίμωξης, εάν η έναρξη πραγματοποιηθεί εντός 24 ωρών από την έκθεση. Ο γαστρεντερολόγος λαμβάνοντας το ιατρικό ιστορικό καθώς και με τις απαραίτητες διαγνωστικές εξετάσεις, θα θέσει την ακριβή διάγνωση.
Αίτια
Η ηπατίτιδα Β προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Β (HBV). Ο ιός μεταδίδεται μεταξύ ατόμων, μέσω του αίματος ή άλλων σωματικών υγρών. Μερικοί τρόποι μετάδοσης του ιού αποτελούν:
- Σεξουαλική επαφή
- Κοινή χρήση συρίγγων
- Επαγγελματική έκθεση (υγειονομικοί, νοσηλευτές, ιατροί)
- Από την μητέρα στο έμβρυο
Ηπατίτιδα C
Η ηπατίτιδα C αποτελεί ιογενή λοίμωξη, η οποία οφείλεται στον ιό της ηπατίτιδας C (HCV) και μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στο ήπαρ.
Μέχρι πρόσφατα, η θεραπεία για την ηπατίτιδα C, απαιτούσε εβδομαδιαίες ενέσεις και από του στόματος χορηγούμενη φαρμακευτική αγωγή, επιλογές που ήταν απαγορευτικές για αρκετούς ασθενείς, λόγω συνυπαρχουσών παθήσεων ή παρενεργειών. Ωστόσο, πλέον ο ιός της ηπατίτιδας C αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή, που χορηγείται από το στόμα, και λαμβάνεται καθημερινά για δύο έως έξι μήνες.
Ωστόσο, περίπου οι μισοί άνθρωποι με HCV δεν γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί, κυρίως επειδή δεν έχουν συμπτώματα, τα οποία μπορεί να χρειαστούν δεκαετίες για να εμφανιστούν.
Συμπτώματα
Η ηπατίτιδα C μπορεί να έχει χρόνια μορφή και να βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση για αρκετά χρόνια, έως ότου προκληθεί τόσο σοβαρή βλάβη στο ήπαρ, ώστε τα συμπτώματα να κάνουν την εμφάνισή τους.
Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Εύκολη αιμορραγία
- Εύκολη εμφάνιση μωλώπων
- Κακουχία και κόπωση
- Ανορεξία
- Κιτρίνισμα του δέρματος και του σκληρού χιτώνα των οφθαλμών
- Σκουρόχρωμα ούρα
- Κνησμό του δέρματος
- Ασκίτη
- Απώλεια βάρους
- Οίδημα κάτω άκρων
- Ηπατική εγκεφαλοπάθεια
Η χρόνια ηπατίτιδα C σε ορισμένες περιπτώσεις ξεκινά με μία οξεία φάση, η οποία όμως πολύ συχνά δεν διαγιγνώσκεται, καθώς δεν εμφανίζει πάντοτε συμπτώματα. Όταν τα σημεία και τα συμπτώματα κάνουν την εμφάνισή τους, μπορεί να περιλαμβάνουν τα ανωτέρω και εμφανίζονται 1-3 μήνες μετά την έκθεση στον ιό.
Η εμφάνιση των παραπάνω συμπτωμάτων θα πρέπει να οδηγήσει στον γαστρεντερολόγο για την όσο το δυνατόν έγκαιρη διάγνωση.
Η ηπατίτιδα C μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όταν είναι χρόνια. Μερικές από αυτές είναι:
- Κίρρωση του ήπατος
- Καρκίνος του ήπατος
Ανεπάρκεια του ήπατος
Αίτια
Η ηπατίτιδα C οφείλεται στον ιό της ηπατίτιδας C (HCV) και μεταδίδεται μέσω μολυσμένου αίματος.
Ηπατίτιδα A, D και Ε
Κάθε μορφή ηπατίτιδας μπορεί να εμφανιστεί με ήπια έως και σοβαρά συμπτώματα και διαφορετική χρονική διάρκεια και βαρύτητα. Η ηπατίτιδα D (HDV) εντοπίζεται μόνο σε άτομα που είναι ήδη μολυσμένα με τον ιό της ηπατίτιδας Β. Ωστόσο, η μόλυνση και από τον ιό HDV μπορεί να προκαλέσει σοβαρού βαθμού λοίμωξη, με πτωχή πρόγνωση.
Η ηπατίτιδα Ε (ΗΕV) εμφανίζεται αρχικά με χαμηλό πυρετό, ανορεξία, ναυτία και εμέτους, με διάρκεια μερικών ημερών. Σε ορισμένες περιπτώσεις αναφέρονται επίσης κοιλιακό άλγος, κνησμός του δέρματος, αρθραλγία και δερματικά εξανθήματα.
Πρόληψη και αντιμετώπιση
Ο ασφαλής και αποτελεσματικός εμβολιασμός κατά του ιού της ηπατίτιδας Β αποτελεί ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία πρόληψης. Το εμβόλιο αυτό επίσης προστατεύει από την ανάπτυξη ηπατίτιδας D και ο εμβολιασμός σε πολύ νεαρή ηλικία μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού από την μητέρα στο νεογνό. Η χρόνια ηπατίτιδα Β μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιική φαρμακευτική αγωγή. Η αγωγή αυτή μπορεί να συμβάλλει στην επιβράδυνση της πορείας της κίρρωσης του ήπατος, να ελαττώσει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του ήπατος και να επιμηκύνει το προσδόκιμο επιβίωσης.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των ασθενών με ηπατίτιδα Β δεν θα χρειαστούν θεραπευτική αγωγή. Επιπλέον, ο θεράπων ιατρός γνωρίζει ανά περίπτωση ποια είναι η κατάλληλη προσέγγιση για την βέλτιστη φροντίδα του ασθενή.
Η ηπατίτιδα C μπορεί να εμφανιστεί είτε σε οξεία είτε σε χρόνια μορφή. Ορισμένοι ασθενείς εμφανίζουν ήπια συμπτώματα και δεν χρήζουν θεραπείας, ενώ σε άλλους η λοίμωξη είναι σοβαρή και προκαλεί περαιτέρω επιπλοκές, όπως κίρρωση ή καρκίνος.
Δεν υπάρχει προς το παρόν εμβόλιο κατά του ιού της ηπατίτιδας C. Τα αντιικά φάρμακα μπορούν να αντιμετωπίσουν το 90% των περιπτώσεων, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο για κίρρωση και καρκίνο του ήπατος.