Καρκίνος του οισοφάγου

Ο καρκίνος του οισοφάγου εμφανίζεται στον οισοφάγο – τον σωλήνα που εκτείνεται από τον λαιμό έως το στομάχι. Ο οισοφάγος συμβάλλει στην μετακίνηση των τροφών από το πίσω μέρος του λαιμού προς στο στομάχι, για την πέψη. Ξεκινά συνήθως από τα κύτταρα που επενδύουν τον βλεννογόνο του οισοφάγου. Μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε κατά μήκος του οργάνου και εμφανίζεται συχνότερα σε άνδρες.

Ο καρκίνος του οισοφάγου είναι η 6η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως. Τα ποσοστά εμφάνισης ποικίλλουν σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές. Σε ορισμένες περιοχές, τα υψηλότερα ποσοστά καρκίνου του οισοφάγου μπορεί να αποδίδονται στη χρήση καπνού και αλκοόλ ή σε ιδιαίτερες διατροφικές συνήθειες και στην παχυσαρκία.

Αίτια εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου

Η ακριβής αιτία του καρκίνου του οισοφάγου δεν είναι γνωστή, αλλά υπάρχουν αρκετοί παράγοντες κινδύνου για τη νόσο, στους οποίους περιλαμβάνονται:

Ηλικία: Ο καρκίνος του οισοφάγου εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών.

Φύλο: Οι άνδρες έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν τη νόσο από ό,τι οι γυναίκες.

Καταγωγή: Ο καρκίνος του οισοφάγου από πλακώδη κύτταρα συμβαίνει συχνότερα σε άτομα Αφροαμερικανικής και Ασιατικής καταγωγής.

Κάπνισμα

Χρόνια κατανάλωση αλκοόλ: Η χρόνια ή/και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου.

Οισοφάγος Barrett και χρόνια παλινδρόμηση οξέων: Ο οισοφάγος Barret αποτελεί μία από τις βασικότερες αιτίες εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου. Ακόμη ωστόσο και χωρίς την ύπαρξη οισοφάγου Barrett, τα άτομα με μακροχρόνια παλινδρόμηση οξέων έχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου. 

Ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV): Σε περιοχές του κόσμου που με υψηλή συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του οισοφάγου (όπως η Ασία και η Νότια Αφρική), η λοίμωξη με τον ιό HPV ενέχει αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης πλακώδους καρκίνου του οισοφάγου. Ο HPV είναι ένας κοινός ιός που μπορεί να προκαλέσει ιστικές αλλοιώσεις στις φωνητικές χορδές και στο στόμα, καθώς και στα χέρια, στα πόδια και στα γεννητικά όργανα.

Άλλες διαταραχές: Άλλες παθήσεις έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο του οισοφάγου. Σε αυτές περιλαμβάνονται η αχαλασία, μια ασυνήθιστη ασθένεια που προκαλεί δυσκολία στην κατάποση, και η τύλωση, μια σπάνια, κληρονομική διαταραχή κατά την οποία αναπτύσσεται υπερβολικό δέρμα στις παλάμες των χεριών και στα πέλματα των ποδιών.

Επαγγελματική έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες: Τα άτομα που εκτίθενται σε διαλύτες στεγνού καθαρισμού για μεγάλα χρονικά διαστήματα διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του οισοφάγου.

Ιστορικό καρκίνου: Άτομα που είχαν καρκίνο του τραχήλου ή της κεφαλής έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο του οισοφάγου.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του οισοφάγου

Ο καρκίνος του οισοφάγου μπορεί να μην έχει εμφανή συμπτώματα στα αρχικά του στάδια. Το σύμπτωμα που γίνεται αρχικά αντιληπτό, είναι η δυσκολία στην κατάποση. Καθώς ο όγκος μεγαλώνει, το άνοιγμα του οισοφάγου στενεύει, καθιστώντας την κατάποση δύσκολη ή/και επώδυνη. Άλλα συμπτώματα του καρκίνου του οισοφάγου μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πόνο στο λαιμό ή στην πλάτη, πίσω από το στέρνο ή ανάμεσα στις ωμοπλάτες
• Εμετό ή βήχας με αίμα
• Καούρα
• Βραχνάδα ή χρόνιο βήχα
• Ακούσια απώλεια βάρους

Πώς γίνεται η διάγνωση

Ο γαστρεντερολόγος θα λάβει πλήρες ιατρικό ιστορικό και θα εξετάσει προσεκτικά τα αναφερόμενα συμπτώματα. Μετά την κλινική εξέταση, μπορεί να χρειαστεί η διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση και την αξιολόγηση του καρκίνου του οισοφάγου.

Διάβαση του οισοφάγου με βάριο

Η διάβαση του οισοφάγου με βάριο αποτελεί μία χρήσιμη διαγνωστική μέθοδο, για την ανίχνευση αλλοιώσεων που σχετίζονται με τον καρκίνο του οισοφάγου. Κατά την βαριούχο εξέταση, χρησιμοποιείται μια ειδική σειρά ακτίνων Χ για την απεικόνιση του οισοφάγου. Ο ασθενής λαμβάνει από το στόμα ένα υγρό που περιέχει βάριο, το οποίο κάνει τον οισοφάγο πιο ευδιάκριτο στην ακτινογραφία.

Οισοφαγογαστροσκόπηση

Η οισοφαγογαστροσκόπηση αποτελεί μια διαδικασία που επιτρέπει στον γαστρεντερολόγο, να εξετάσει το εσωτερικό του οισοφάγου χρησιμοποιώντας έναν λεπτό, φωτιζόμενο σωλήνα (ενδοσκόπιο). Κατά την εξέταση, το ενδοσκόπιο διέρχεται από το στόμα και από το λαιμό στον οισοφάγο, ενώ το άτομο βρίσκεται σε καταστολή με αναισθητική ουσία. Κατά τη διάρκεια της οισοφαγογαστροσκόπησης, ο ιατρός μπορεί να λάβει τμήμα ιστού για βιοψία και ανίχνευση πιθανών καρκινικών αλλοιώσεων. Η οισοφαγογαστροσκόπηση αποτελεί απαραίτητη διαδικασία κατά την διερεύνηση της ύπαρξης καρκίνου του οισοφάγου.

Χρήσιμα εργαλεία στην διάγνωση του καρκίνου του οισοφάγου αποτελούν το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα, η αξονική τομογραφία και η μαγνητική τομογραφία, με σκοπό την αξιολόγηση της έκτασης της βλάβης στην περιοχή.

Αντιμετώπιση και θεραπεία

Η θεραπευτική προσέγγιση καθορίζεται από το στάδιο και τον βαθμό του καρκίνου. Οι θεραπευτικές επιλογές που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τον καρκίνο του οισοφάγου περιλαμβάνουν:

• Την χειρουργική επέμβαση: Είναι η πιο κοινή θεραπεία για τον καρκίνο του οισοφάγου. Μπορεί να πραγματοποιηθεί για την αφαίρεση μέρους ή του μεγαλύτερου μέρους του οισοφάγου (οισοφαγεκτομή). Μπορεί επίσης να αφαιρεθούν τμήματα λεμφαδένων γύρω από τον οισοφάγο για την διερεύνηση καρκινικών αλλοιώσεων.

Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να θεραπεύσει τον καρκίνο σε ορισμένους ασθενείς που δεν έχουν παρουσιάσει μεταστάσεις. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις ο καρκίνος του οισοφάγου διαγιγνώσκεται σε πιο προχωρημένα στάδια. Ως εκ τούτου, η χειρουργική επέμβαση προσφέρεται συχνά για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.

Η χειρουργική επέμβαση για τον καρκίνο του οισοφάγου συχνά απαιτεί παρατεταμένη νοσηλεία, ενώ μπορούν πλέον να πραγματοποιηθούν με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές. Οι επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν: προβλήματα κένωσης του στομάχου, στένωση στο σημείο όπου έγινε η χειρουργική επέμβαση και καούρα.

• Την ακτινοθεραπεία: Είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης της νόσου με τη χρήση ακτινοβολίας (ακτίνες υψηλής ενέργειας) ή ραδιενεργών ουσιών. Χρησιμοποιείται για την καταστροφή των καρκινικών κύτταρων, συχνά με τη στόχευση μιας δέσμης ακτινοβολίας στοχευμένα στον όγκο.

Η ακτινοβολία καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα παρεμβαίνοντας στην ανάπτυξη και τη διαίρεσή τους. Η ακτινοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί πριν από τη χειρουργική επέμβαση για τη συρρίκνωση των όγκων ή μετά τη χειρουργική επέμβαση για τη θανάτωση τυχόν καρκινικών κυττάρων που μπορεί να παραμείνουν.

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται κυρίως ως μέρος ενός ευρύτερου θεραπευτικού σχήματος για την ανακούφιση από τη δυσκολία κατάποσης.

• Την χημειοθεραπεία: Χρησιμοποιούνται φάρμακα για την καταστροφή ή την αναστολή της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, χρησιμοποιείται πριν από χειρουργική επέμβαση, για τη συρρίκνωση του όγκου. Η χημειοθεραπεία μπορεί να χορηγηθεί για τον έλεγχο των συμπτωμάτων, πριν από τη χειρουργική επέμβαση για τη συρρίκνωση του όγκου ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με ακτινοβολία.
• Την ενδοσκοπική υποβλεννογόνια διατομή (EDS) ή η ενδοσκοπική εκτομή του βλεννογόνου (EMR): Είναι διαδικασίες για τη θεραπεία πρώιμων όγκων μικρού μεγέθους. Οι όγκοι μπορούν να αφαιρεθούν ενδοσκοπικά χωρίς να χρειαστεί να αφαιρεθεί ο οισοφάγος.
• Την ενδοσκοπική θεραπεία με λέιζερ: Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία πιο προχωρημένων όγκων που μπορεί να προκαλέσουν απόφραξη στον οισοφάγο. Στο πλαίσιο της παρηγορητικής θεραπείας, τα λέιζερ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ανοίξουν μια οπή στο μπλοκάρισμα, ώστε να βελτιωθεί η κατάποση και να μπορέσει ο ασθενής να φάει.

Πρόληψη

Αν και ο καρκίνος του οισοφάγου δεν μπορεί να προληφθεί, ο έλεγχος των παραγόντων κινδύνου, όπως ο καπνός και η χρήση αλκοόλ, μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου. Έχει αναφερθεί, πως τα άτομα με οισοφάγο Barrett, που υποβάλλονται σε θεραπεία με αφαίρεση με ραδιοσυχνότητες, έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του οισοφάγου.

Πρόγνωση

Οι πιθανότητες ανάρρωσης εξαρτώνται από το στάδιο του καρκίνου και τη γενικότερη υγεία του ατόμου. Εάν ο καρκίνος εντοπιστεί έγκαιρα μπορεί συχνά να αντιμετωπιστεί με επιτυχία. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, ο καρκίνος του οισοφάγου γίνεται αντιληπτός σε προχωρημένο στάδιο, οπότε και οι θεραπευτικές επιλογές είναι συγκεκριμένες.