Το έλκος είναι μία πληγή, που αναπτύσσεται στην εσωτερική επένδυση του στομάχου και στο ανώτερο τμήμα του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλος). Το πιο κοινό σύμπτωμα ενός πεπτικού έλκους είναι ο πόνος στο στομάχι.
Οι βασικοί τύποι έλκους περιλαμβάνουν:
- Τα γαστρικά έλκη, που εμφανίζονται στο εσωτερικό του στομάχου
- Δωδεκαδακτυλικά έλκη που εμφανίζονται στο εσωτερικό του ανώτερου τμήματος του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλο)
Οι πιο συχνές αιτίες πεπτικού έλκους είναι η λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori) και η μακροχρόνια χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ), όπως η ιβουπροφαίνη. Παράγοντες, όπως το άγχος, τα καρυκεύματα ή το αλκοόλ, μπορούν να επιδεινώσουν, αλλά όχι να προκαλέσουν πεπτικό έλκος.
Συμπτώματα
Τα σημαντικότερα σημεία και συμπτώματα του πεπτικού έλκους είναι:
- Πόνος στο στομάχι (το νιώθετε να «καίει»)
- Αίσθημα πληρότητας, φούσκωμα
- Δυσανεξία στα λιπαρά τρόφιμα
- Καούρα
- Ναυτία
Το πιο κοινό σύμπτωμα του πεπτικού έλκους είναι ο έντονος πόνος, με την μορφή καύσου, στο στομάχι, ο οποίος επιδεινώνεται όταν το στομάχι είναι αρκετές ώρες άδειο ή από τα γαστρικά οξέα. Ο πόνος μπορεί συχνά να ανακουφιστεί με την κατανάλωση ορισμένων τροφών που ρυθμίζουν το οξύ του στομάχου ή με τη λήψη φαρμάκων που μειώνουν τα οξέα, αλλά στη συνέχεια μπορεί να επανέλθει. Ο πόνος μπορεί να είναι χειρότερος μεταξύ των γευμάτων και τη νύχτα. Ωστόσο, ορισμένα άτομα με έλκος παραμένουν ασυμπτωματικά.
Λιγότερο συχνά, τα έλκη μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα με συμπτώματα όπως:
- Εμετό με ή χωρίς αίμα
- Σκούρο αίμα στα κόπρανα, ή κόπρανα που είναι σκουρόχρωμα
- Προβλήματα στην αναπνοή
- Αίσθημα λιποθυμίας
- Ναυτία ή εμετός
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους
- Αλλαγές στην όρεξη
Πότε πρέπει να επισκεφθώ τον γαστρεντερολόγο;
Εάν αντιμετωπίζετε κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, ο γαστρεντερολόγος θα θέσει τη διάγνωση και θα σας προτείνει ένα πλάνο ανακούφισης από τα συμπτώματα και θεραπείας.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Για την ανίχνευση ενός έλκους, ο γαστρεντερολόγος θα λάβει αρχικά ιατρικό ιστορικό και θα πραγματοποιήσει φυσική εξέταση. Στη συνέχεια μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιηθούν διαγνωστικές εξετάσεις, όπως:
- Εργαστηριακές εξετάσεις για το H. Pylori: εάν υπάρχει υποψία για λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, τότε αυτό θα πρέπει να επιβεβαιωθεί εργαστηριακά, με τεστ αναπνοής.
- Ενδοσκόπηση: Με την βοήθεια ενός ενδοσκοπίου, ο γαστρεντερολόγος μπορεί να εξετάσει το ανώτερο πεπτικό σύστημα. Κατά τη διάρκεια της ενδοσκόπησης, ένας κοίλος σωλήνας, εξοπλισμένος με φακό (ενδοσκόπιο) διέρχεται κατά μήκος του τραχήλου και μέσα στον οισοφάγο, το στομάχι και το λεπτό έντερο. Εάν κατά την διάρκεια της ενδοσκόπησης εντοπιστεί κάποιο έλκος, τότε μπορεί να ληφθεί δείγμα ιστού για βιοψία.
- Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις: Η εξέταση με την κατάποση βαριούχου σκευάσματος, οι απλές ακτινογραφίες του ανώτερου πεπτικού συστήματος καθώς και η αξονική ή μαγνητική τομογραφία δίνουν εικόνες του οισοφάγου, του στομάχου και του λεπτού εντέρου, προσφέροντας μία καλύτερη εικόνα και λειτουργούν συμπληρωματικά στον διαγνωστικό έλεγχο για έλκος.
Θεραπεία
Η θεραπεία για το πεπτικό έλκος εξαρτάται από την αιτία. Συνήθως η θεραπεία περιλαμβάνει την οριστική εκρίζωση του βακτηρίου H. pylori, εάν αυτό υπάρχει, την εξάλειψη ή τη μείωση της χρήσης μη συνταγογραφούμενων αντιφλεγμονώδων φαρμάκων και την έναρξη φαρμακευτικής αγωγής, για την επούλωση του έλκους.
Τα φάρμακα μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Αντιβιοτικά φάρμακα για την εκρίζωση του H. Pylori
- Φάρμακα που εμποδίζουν την παραγωγή οξέων και προάγουν την επούλωση
- Φάρμακα για τη μείωση της παραγωγής οξέος
- Αντιόξινα που εξουδετερώνουν το οξύ του στομάχου
- Γαστροπροστατευτικά φάρμακα για την προστασία του στομάχου και του λεπτού εντέρου
Ο γαστρεντερολόγος θα συστήσει τακτική παρακολούθηση η οποία, όπως και η τήρηση των οδηγιών αντιμετώπισης, είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες για την αποφυγή της επιδείνωσης της κατάστασης. Το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η μη λήψη της συνιστώμενης φαρμακευτικής αγωγής και σε ορισμένες περιπτώσεις, η ανθεκτικότητα του H. pylori μπορούν να επιδεινώσουν τα συμπτώματα και να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπλοκές.